باسمه تعالي

جناب آقاي پيشگر حفظه الله

سلامٌ عليكم

در مورد علم امام مسأله به همين آساني حل نمي شود و سيد مرتضي رحمة الله عليه هم بالاتر از اين حرفهاست كه در فاصله ي هشت سطر از عقيده اش برگردد. عقيده ي سيد مرتضي رحمه الله درباره ي علم امام چنين است: امام لازم نيست علم غيب و علم به ما كان و ما يكون را بداند، و نمي داند زيرا توالي فاسدي دارد مثل وجود علم امام قبل از امام. ولي اگر به تعليم خدا بود، به غيب آگاه مي شود. بنابراين از محل شهادت خود چون مثلاً خدا نمي خواهد، آگاه نمي گردد.

ظاهراً محل نزاع بر شما و بزرگواراني مانند شما مخفي است؛ زيرا در جواب اين مطلب كه «ائمّه عليهم الصلاة و السلام علم غيب ندارند»، مي فرمائيد و مي فرمايند: ايشان بالعرض علم غيب مي دانند. اين جمله تعارض دروني دارد كه روشن خواهد شد.

زيرا: اولاً علم غيب علم حدوثي نيست، بلكه علم ازلي و قديم است و براي همين است كه مي گويند خداوند علم غيب دارد (البته غيب و شهادت نسبت به ماست، و عالمُ الغيب و الشهادة فقط علم ازلي دارد كه همان يعني علم غيب در نزد ما). پس ديگر بحث بالاصالة و بالعرض نيست، زيرا علمِ بالعرضِ حادث، علم غيب نيست.

ثانياً: علم غيب، تفصيلي و غير نسبي است. و امام اگر تفصيلاً عالم به غيب شد، عالم به علم غيب نسبي (نسبت به بعضي امور) مي شود. و اين نسبيت مخفي گاه محل نزاع است. شما فكر كرده ايد كه سيد مرتضي رحمه الله از نظرش برگشته است و دوباره باز هم به نظر اول رجوع كرده. در حالي كه چنين نيست. ايشان اول به حق فرموده اند كه امام علم غيب ندارد (چنانكه خود امامان بدون تعارف و تقيّه همين را فرموده اند). بعد مي فرمايد اگر خداوند او را از غائبات و كائنات و مستقبلات آگاه كرد، مي داند. اين علمِ تعليميِ بالعرض علمِ غيبِ موردِ نزاع نيست كه شما بگوييد از نظرشان برگشته اند. بلكه علم غيب نسبي حدوثي است، كه مورد نزاع نبوده و هيچ عالمي از شيعه و سنّي نسبت به اين درباره ي هيچ كسي شبهه اي ندارد.

پس علم غيب مورد نزاع: علمِ [در برابر جهل حتي نوع مركّبش] تفصيليِ [در برابر علم اجمالي] مطلقِ [در برابر نسبي] ازلي [در برابر حدوثي] است.

و جواب امام عليه السلام به عمّار ساباطي: «امام علم غيب نمي داند» به همين معناست. بقيه ي روايت نيز علم غيب مورد نزاع را ثابت نمي كند بلكه باز هم رد مي كند، اگر چه علمِ غيبِ غيرِ محلِ نزاع را ثابت مي نمايد.